Sommige hoofden ontploffen luid met veel vuur. Alles knalt eruit. Het explodeert.

Andere hoofden houden zich heel sterk en zetten hun veiligheidsmaker stevig op zodat het enkel binnenin knalt. Het implodeert.

En sommige hoofden doen het allebei.  Ze blijven eerst keurig onder het masker tot er een veilige plek is waar het af kan.  Dan explodeert het alsnog.

 

Hoe reageert jouw hoofd?

Richt je je meer naar binnen zoals heel stil worden, jezelf wegcijferen, anderen negeren, wegkruipen? Begin je veel of weinig te eten, hard te werken, te gamen …

Of richt je je meer naar buiten, naar anderen, zoals meer klagen, heftige taal gebruiken, ruzie zoeken, boos worden…?

 

Waarom doet je hoofd dat?

Imploderen of exploderen, het is eigenlijk allebei een reactie op jouw genegeerde behoeften.   Het zijn signalen die schreeuwen om aandacht om je de weg te wijzen naar wat je nodig hebt om je goed te voelen.

Negeer je je behoeften, dan zoekt je hoofd naar copingsmechanismen om te blijven functioneren. Het gaat vechten (exploderen), vluchten, bevriezen of pleasen (imploderen).

 

Hoe ontmijn je je hoofd?

Het is dus eigenlijk heel simpel.   Wil je de bom in je hoofd ontmijnen? Luister gewoon naar de signalen en je weet wat je nodig hebt.  Helaas lijkt het herkennen, laat staan erkennen, van deze signalen nu net datgene te zijn wat we moeilijk vinden waardoor we de alarmbellen niet horen. Dan komt je ontmijningsdienst te laat.

Probeer het dan eens op deze manier:

1. 1. Herken je signalen. Ze waarschuwen je vaak ruim van te voren bij ontploffingsgevaar.

• • • Observeer je gedrag.

Herken wat je jezelf ziet doen. Vaak is dat vecht- of vluchtgedrag.  Maar ook pleasen kan een signaal zijn om de ontmijningsdienst te activeren. Herken zonder veroordelen.

Bijvoorbeeld: Ik draai me weg van mijn gesprekspartner.  Ik bijt op mijn lip.  Ik slik mijn tranen in. Ik knik en doe wat gevraagd wordt.  Ik laat de ander razen.  Ik loop weg.  Ik snoep een pak koeken op. Ik roep tegen mijn kinderen. Ik doe iets tegen mijn wil.

• • • Lees je gedachten.

Alsof je de tekstballon van een stripfiguur leest. Deze gedachten uiten zich graag in zinnen met ‘moetjes’ en ‘mag-nietjes’.

Bijvoorbeeld: Ik mag hier niet beginnen huilen.  Ik moet luisteren.  Ik mag me hier niet door van de kaart laten brengen.  Ik moet kalm blijven. Ik moet het perfect doen.

• • • Voel je lichaam.

Bewust.  Het vertelt je wat je hoofd nog niet beseft.

Bijvoorbeeld: Mijn hoofd bonst.  Mijn keel voelt droog.  Mijn hart raast.

• • • Voel je gevoelens.

Maak het stil en voel.  Moeite met je gevoelens te (h)erkennen?  Gebruik dan gevoelskaartjes.  Ze helpen je benoemen wat er vanbinnen in je omgaat.*

Wees mild en interpreteer het gevoel niet als positief of negatief.  Je moet niets met deze gevoelens doen.  Ze willen gewoon gehoord worden.

Bijvoorbeeld: Ik voel me ontzet.  Ik voel me alleen en kwetsbaar. Ik voel me verloren. 

 

1. 2. Onderzoek je onvervulde behoeften.

Signalen opgemerkt?  Top, dan kan je ontmijningsdienst aan de slag.  De tweede stap is om te onderzoeken wat je nodig hebt. Waarvoor gingen de alarmbellen af?  Vaak gaat het over het verlangen naar meer autonomie, competentie of verbondenheid.

Wanneer deze behoeften gehoord worden lokken ze aangename emoties uit.  Denk aan je voldaan, blij, sterk, dankbaar en zelfzeker voelen.  Maar negeer je ze dan lokken ze dus onaangename gevoelens uit zoals boosheid, frustratie, teleurstelling, paniek of angst.

• • • • Autonomie gaat over jezelf mogen zijn, gehoord en gezien worden. Voelen dat je mening er toe doet. Ruimte en vrijheid krijgen om te beslissen.

Bijvoorbeeld: Ik wil dat er rekening gehouden wordt met mijn mening. 

                          Ik mag kiezen met wie ik op stap ga. 

• • • • Competentie gaat over het vertrouwen in je eigen kunnen. Over gewaardeerd worden in wat je doet, uitdagingen durven aangaan en doelen bereiken.

Bijvoorbeeld: Ik wil erkenning en waardering voor mijn inzet.   

                          Ik wil deze taak tot een goed einde brengen.

• • • • Verbondenheid gaat over de behoefte om erbij te horen, mee te mogen doen en een warme en veilige omgeving ervaren.

Bijvoorbeeld: Ik wil mezelf kunnen zijn in deze relatie. 

                          Ik voel een veilige basis om me kwetsbaar op te stellen.

 

1. 3. Onderzoek wat je anders wilt.

Wat zou je willen voelen, denken, doen? Kan je in deze setting je behoefte vervullen?  Onderzoek dat op een eerlijke manier, met eventueel een aantal open gesprekken hierover. En als dat niet zo is, kan je dan een andere setting vinden waar autonomie, competentie en verbondenheid wel vitamines van je groei kunnen zijn?

1. 4. Beschrijf een eerste stapje in het vervullen van je behoefte.

Formuleer het in jouw concreet gedrag.

Bijvoorbeeld: Ik schrijf mijn mening over de aanpak van dat dossier op voorhand op als geheugensteun tijdens de vergadering. 

                         Ik spreek meer af met vrienden waarbij ik me echt goed voel.

 

Hoe meer je je bewust wordt van de signalen van je gedrag, gedachten, gevoelens en je lichaam, hoe sneller je leert opmerken wat je nodig hebt.  Het is je intern kompas naar veerkracht, groei en blijdschap.

En als je hoofd dan toch nog eens ontploft, dan is het vooral van contentement.

 

 

*te verkrijgen via katrien.hens@luciacoaching.be

#gevoelens #behoeften #rgedrag #gedachten